Teatr Stary na rogu ul. Jezuickiej i Dominikańskiej jest jednym z najstarszych budynków teatralnych w Polsce, a jednocześnie – położonym najbliżej naszego Archiwum :). Budynek, wybudowany w latach 20. XIX stulecia przez Łukasza Rodakiewicza, był świadkiem wielu ważnych wydarzeń kulturalnych. Na jego deskach debiutował Ludwik Solski, w 1899 r. odbył się tu pierwszy w Lublinie pokaz kinematografu, a w 1908 r. rozpoczęło działalność jedno z pierwszych w Polsce kin „Théâtre Optique Parisien”. Kino zmieniało wielokrotnie nazwy („Rialto”, „Wiedza”, „Panteon”, „Adria”, wreszcie – „Staromiejskie”). W budynku odbywały się również pokazy walk zapaśniczych, co dowodzi, że związki kultury filmowej i kultury fizycznej w naszym mieście są starsze niż smutny los „Wyzwolenia” ;).
Prezentowany projekt, który w całości można obejrzeć na szukajwarchiwach.pl, pochodzi z lat 20. ubiegłego wieku. Kiedy w grudniu 1920 r. budynek zamknięto z powodu złego stanu technicznego, jego właściciel, Romuald Makowski jr, powziął zamiar przebudowy gmachu i przywrócenia mu funkcji teatralnej. Opiniując go, Komisja Techniczna lubelskiego Magistratu pisała: Gmach teatru „Panteon” przy ul. Jezuickiej (…) nie odpowiada zupełnie nowoczesnym wymaganiom budynków teatralnych, tak pod względem technicznym, bezpieczeństwa publicznego, jak i wymogom sanitarnym. Ze względu jednak na to, że jest to gmach starożytny, w którym około 150 lat przedstawienia teatralne odbywają się, ze względu że przebudowa jego zgodnie z wymaganiami ostatniej chwili byłaby przy dzisiejszych stosunkach budowlanych z powodu drożyzny materjałów i robocizny wprost nie do wykonania, w końcu, mając na względzie, że teatr powyższy dając tylko farsy i komedje, przy szczupłym zespole aktorów, Komisja techniczna nie znajduje przeszkód do dalszego uruchomienia gmachu teatru tego typu, tymbardziej że w Lublinie brak jest odpowiednich sal teatralnych.
Zobacz również stronę internetową Teatru Starego.
698/0 Urząd Wojewódzki Lubelski [1923] 1944-1950 [1972] Wydział Społeczno-Polityczny, sygn. 1496
RK
63.
